کتاب تربیت، آزادی و تفکر علمی، مجموعه ای گران بها از مقالات و گفتارهای روان شناس و روشنفکر برجسته، دکتر محمود صناعی است. این اثر که حاصل سال ها تامل و پژوهش اوست، به شکلی عمیق به بررسی سه رکن اساسی پیشرفت هر جامعه، یعنی نظام آموزشی، آزادی های فردی و اجتماعی، و لزوم حاکمیت تفکر نقاد و علمی می پردازد.
دکتر صناعی با نثری شیوا و نگاهی آسیب شناسانه، مسائل فرهنگی و اجتماعی ایران را کالبدشکافی می کند و راهکارهایی برای برون رفت از چالش های فکری ارائه می دهد. او معتقد بود که تنها با پرورش نسلی پرسشگر و برخوردار از آزادی اندیشه می توان به توسعه ای پایدار دست یافت. این کتاب فقط یک مجموعه مقاله نیست، بلکه یک راهنمای فکری برای معلمان، والدین، دانشجویان و تمام کسانی است که به سرنوشت فرهنگی و اجتماعی ایران اهمیت می دهند. خواندن این اثر، دریچه ای نو به روی درک مفاهیم بنیادین توسعه و تربیت مدرن می گشاید و خواننده را به تاملی عمیق وا می دارد.